Γιατί χρειαζόμαστε μια επανάσταση

Επανάσταση είναι ο πλήρης μετασχηματισμός του τρόπου με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και σχετιζόμαστε μεταξύ μας. Οι περισσότερες επαναστάσεις είναι πολιτικές επαναστάσεις.

Αναδιατάσσουν το ποιος μας κυβερνά, αλλά αφήνουν ανέγγιχτες τις βαθύτερες δομές της καταπίεσης. Μια κοινωνική επανάσταση προχωράει παραπέρα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις, μοιράζονται οι πόροι και κατανέμεται η εξουσία.

Μια κοινωνική επανάσταση περιγράφει την εργατική τάξη που παίρνει τον συλλογικό έλεγχο της παραγωγής, της διανομής και της καθημερινής ζωής. Είναι οι άνθρωποι της δουλειάς που παίρνουν τώρα τις αποφάσεις, στους χώρους εργασίας και στις κοινότητές τους. Είναι ένας κόσμος χτισμένος με βάση την αρχή: από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του.

Για κάποιους, αυτό ακούγεται ουτοπικό. Αλλά αυτό που είναι πραγματικά ουτοπικό είναι η πεποίθηση ότι μπορούμε να ψηφίσουμε ή να μεταρρυθμιστούμε για να ξεφύγουμε από ένα σύστημα που βασίζεται στην εκμετάλλευση.

Ο καπιταλισμός δεν είναι προβληματικός

Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην ανισότητα, τον εξαναγκασμό και την ατελείωτη ανάπτυξη. Η βία του είναι τόσο θεαματική όσο και καθημερινή: βόμβες που πέφτουν σε ένα μέρος, πείνα σε ένα άλλο, ειδοποιήσεις έξωσης που στέλνονται σιωπηλά με email ενώ τα σπίτια μένουν άδεια.

Ο καπιταλισμός δεν χρειάζεται να είναι κακοδιαχειρισμένος για να καταστρέψει ζωές. Δεν μπορεί να γίνει πράσινος, ηθικός ή δίκαιος. Δεν μπορεί να σταματήσει τη λεηλασία της γης, της εργασίας, του πλανήτη, γιατί δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς λεηλασία: λίθιο από αποικιοκρατούμενα εδάφη, εργασία από εξαντλημένα σώματα.

Οι μεταρρυθμίσεις δεν αρκούν

Κάθε μεταρρύθμιση που κερδίσαμε, έπρεπε να την αποσπάσουμε από τα χέρια του κεφαλαίου. Είναι παραχωρήσεις, όχι δώρα, που επιβάλλονται από τον οργανωμένο, διαρκή αγώνα της εργατικής τάξης. Όταν αυτός ο αγώνας εξασθενεί, το κεφάλαιο παίρνει πίσω όλα όσα το αναγκάσαμε να παραχωρήσει.

Γι' αυτό υποστηρίζουμε τις μεταρρυθμίσεις αλλά απορρίπτουμε τον ρεφορμισμό. Η πεποίθηση ότι αυτό το σύστημα μπορεί σταδιακά να μετατραπεί σε κάτι δίκαιο είναι παγίδα. Αγωνιζόμαστε για μεταρρυθμίσεις όχι για να μπαλώσουμε τον καπιταλισμό, αλλά για να χτίσουμε την εμπιστοσύνη, την οργάνωση και τη δύναμη μέσα στην εργατική τάξη, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και να διαλύσουμε το ίδιο το σύστημα.

Το κεφάλαιο δεν θα φύγει ήσυχα

Η άρχουσα τάξη θα αντισταθεί σε οτιδήποτε απειλεί τον έλεγχό της με όλη τη βία που μπορεί να συγκεντρώσει. Θα εγκαταλείψουν κάθε δημοκρατικό πρόσχημα και θα απελευθερώσουν την πλήρη δύναμη του κράτους για να προστατεύσουν τον πλούτο τους. Αν αυτό σημαίνει να κλείσουν τα κοινοβούλια, να υποστηρίξουν φασιστικά πραξικοπήματα ή να πνίξουν στο αίμα μαζικά κινήματα, δεν θα διστάσουν.

Αυτό δεν συνοδεύεται πάντα από σφαίρες. Το κεφάλαιο λιμοκτονεί επίσης για να υποταχθεί μέσω κυρώσεων, παγίδων χρέους και οικονομικών αποκλεισμών. Όταν διακυβεύεται το κέρδος, κανένας νόμος, σύνταγμα ή εκλογή δεν είναι ιερός.

Η ιστορία το αποδεικνύει αυτό. Από τη Χιλή μέχρι την Ινδονησία και την Αυστραλία, τη στιγμή που ένα κίνημα γίνεται πραγματική απειλή για το κεφάλαιο, οι μάσκες πέφτουν.

Στη Χιλή, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε προσπάθησε να φέρει τον σοσιαλισμό μέσω της κάλπης. Γι' αυτό τον αντιμετώπισαν με τανκς και πυροβολισμούς. Η CIA υποστήριξε ένα πραξικόπημα, ο στρατός κατέλαβε την εξουσία και χιλιάδες εργάτες και φοιτητές συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν. Τα όνειρα ενός «δημοκρατικού» σοσιαλισμού θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους.
Στην Ινδονησία, οι ΗΠΑ εξόπλισαν και υποστήριξαν το στρατό του στρατηγού Suharto, καθώς αυτός πραγματοποίησε μια από τις πιο φρικιαστικές σφαγές του 20ού αιώνα. Πάνω από ένα εκατομμύριο κομμουνιστές, συνδικαλιστές και οποιοσδήποτε ήταν ύποπτος για συμπάθεια προς αυτοούς σφαγιάστηκαν για να προστατευθούν τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Οι Αυστραλοί διπλωμάτες και πολιτικοί είχαν πλήρη επίγνωση της κλίμακας της βίας. Την επαίνεσαν ως «μεγάλη νίκη», ενώ παρείχαν προπαγάνδα, πληροφορίες και διπλωματική κάλυψη στο καθεστώς.
Στην ίδια την Αυστραλία, διατηρήθηκε το ίδιο μοτίβο. Ακόμη και οι ήπιες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Whitlam προκάλεσαν πανικό. Οι επενδύσεις στέρεψαν, τα μέσα ενημέρωσης έγιναν εχθρικά και ο συνήθως τελετουργικός Γενικός Κυβερνήτης παρενέβη για να απολύσει την κυβέρνηση Whitlam.

Γιατί λοιπόν επανάσταση;

Κανένας νόμος δεν μπορεί να καταργήσει τον καπιταλισμό. Κανένα κόμμα δεν μπορεί να μας βγάλει από την κλιματική κατάρρευση. Καμία γραφειοκρατία δεν μπορεί να διαλύσει το σύστημα που δημιούργησε αυτή την κρίση.

Χρειαζόμαστε μια επανάσταση όχι επειδή είμαστε ιδεαλιστές, αλλά επειδή είμαστε ρεαλιστές. Η φτώχεια, ο ιμπεριαλισμός και η οικολογική κατάρρευση δεν είναι σφάλματα του συστήματος. Είναι το σύστημα.

Η επανάσταση δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά μια διαδικασία ρήξης και ανοικοδόμησης. Αν θέλουμε έναν κόσμο οργανωμένο γύρω από τη ζωή αντί για το κέρδος, πρέπει να οικοδομηθεί από την αρχή, μέσω της συλλογικής δύναμης της εργατικής τάξης.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορούμε να το κάνουμε αυτό χρησιμοποιώντας το κράτος, αλλά το κράτος δεν είναι ουδέτερο. Ξανά και ξανά, οι αριστεροί που εισέρχονται στο κράτος βρίσκουν τον εαυτό τους να συντρίβεται, να συνεταιρίζεται ή να μετασχηματίζεται. Ακόμη και εκείνοι με ειλικρινείς προθέσεις αλλάζουν από τους ίδιους τους θεσμούς που ήλπιζαν να χρησιμοποιήσουν. Όσο περισσότερο απορροφώνται οι ριζοσπάστες, τόσο περισσότερο μοιάζουν με αυτό στο οποίο κάποτε αντιτάχθηκαν.

Τα μέσα διαμορφώνουν τους σκοπούς. Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ταξικές δομές για να οικοδομήσετε μια αταξική κοινωνία.

Ο δρόμος μπροστά μας είναι φτιαγμένος από τις επιλογές και τους αγώνες που αναλαμβάνουμε σήμερα, γιατί τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε διαμορφώνουν τον κόσμο που δημιουργούμε. Ξεκινά με την αναγνώριση ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε έτσι και ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε έτσι. Η εργατική τάξη έχει ήδη τη δύναμη να αλλάξει τα πάντα. Αυτή η δύναμη αυξάνεται μόνο όταν οργανωνόμαστε συνειδητά, συλλογικά και από τα κάτω.

*Το κείμενο είναι από το πρώτο τεύχος του Picket Line, οργάνου της Anarchist Communist Federation (ACF). Σε ηλεκτρονική μορφή βρίσκεται εδώ: https://ancomfed.org/2025/04/why-we-need-a-revolution/ Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης.

Διεθνές κάλεσμα αναρχικής αλληλεγγύης

Υποστηρίξτε τους Σουδανούς αναρχικούς στην εξορία

Η εξορία δεν είναι ποτέ μια εύκολη απόφαση. Δεν είναι ποτέ μια επιλογή. Χωρίς πόρους, μπορεί να γίνει μια πραγματική δοκιμασία. Η αλληλεγγύη είναι το κλειδί για να ξεπεράσει κανείς αυτές τις δύσκολες στιγμές.

Ήρθαμε σε επαφή με μια ομάδα Σουδανών αναρχικών τον Φεβρουάριο του 2022, εν μέσω των επαναστατικών ταραχών που συγκλόνισαν τη χώρα από το 2018. Παρά τα γλωσσικά εμπόδια, μάθαμε από αυτούς πώς να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την επανάσταση και τις επιτροπές αντίστασης που βρίσκονται στην καρδιά της. Αυτή η ομάδα, που αποτελείται κυρίως από νεαρούς φοιτητές, βρήκε μάλιστα μιμητές σε μια αναρχική ομάδα στα βόρεια της χώρας.

Όπως πολλές χώρες κατά τη διάρκεια της "Αραβικής Άνοιξης" του 2011, το Σουδάν βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους. Ο στρατηγός Χεμέτι, διοικητής της πολιτοφυλακής "Δυνάμεις ταχείας υποστήριξης", εξαπέλυσε εξέγερση εναντίον του εθνικού στρατού του Σουδάν. Οι προοδευτικές και επαναστατικές δυνάμεις της χώρας αρνήθηκαν ομόφωνα να υποστηρίξουν τη μία πλευρά εναντίον της άλλης, και έτσι βρέθηκαν στη μέγγενη μεταξύ αυτών των δύο στρατιωτικοποιημένων αντιδραστικών φατριών. Σχεδόν 5.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε αυτή την άσκοπη σύγκρουση. Δυόμισι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, 500.000 από τους οποίους έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Οι λεηλασίες και οι βιασμοί αυξάνονται και αποτελούν μέρος του οπλοστασίου των πολεμικών όπλων που χρησιμοποιούνται κατά των αμάχων.

Οι αναρχικοί σύντροφοί μας βρίσκονται ακόμα στο Σουδάν και ήλπιζαν να μπορέσουν να συνεχίσουν τις αγωνιστικές τους δραστηριότητες εκεί κρυφά. Παρέχαμε οικονομική βοήθεια πριν από τον πόλεμο και ακόμη και στην αρχή του. Αλλά η κατάσταση έχει γίνει αφόρητη και δεν επιτρέπει πλέον καμία κοινωνική ή πολιτική δραστηριότητα. Κάποια μέλη της ομάδας αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη χώρα το συντομότερο δυνατό μετά τη λεηλασία του σπιτιού τους από τις ΔΤY. Άλλα αποφάσισαν να παραμείνουν προς το παρόν και προσπαθούμε να τα βοηθήσουμε και αυτά.

Σε συνεργασία με συντρόφους που βρίσκονται σε αυτό το μέρος του κόσμου, εργαζόμαστε για να παρέχουμε σε όλους τις καλύτερες δυνατές συνθήκες επιβίωσης σε αυτό το πλαίσιο. Για όσους σκοπεύουν να μείνουν, πρέπει να τους βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους και να βάλουμε χρήματα στην άκρη αν τα χρειαστούν για μια επείγουσα αναχώρηση. Για όσους πηγαίνουν τώρα στην εξορία, πρέπει να τους εξοστρακίσουμε από τη χώρα, αποφεύγοντας όσο το δυνατόν περισσότερο τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτό το είδος του ταξιδιού χωρίς επιστροφή, και να τους δώσουμε τη δυνατότητα να συνεχίσουν τον ακτιβισμό τους με τους εξόριστους Σουδανούς και τις εκμεταλλευόμενες τάξεις στη χώρα υποδοχής τους. Ωστόσο, η περιοχή είναι εξαιρετικά ασταθής (εμφύλιοι πόλεμοι, πραξικοπήματα και άλλα αυταρχικά καθεστώτα) και δεν είναι προς το παρόν δυνατή η έξοδος από τη χώρα.

Για να το κάνουμε αυτό, χρειαζόμαστε χρήματα, και τα κονδύλια αλληλεγγύης των οργανώσεών μας από μόνα τους δεν αρκούν. Παρακάτω παρουσιάζονται τα εκτιμώμενα έξοδα (σε δολάρια ΗΠΑ):

- Βίζες: 400 δολάρια
- Ταξίδια: 800 δολάρια (το ποσό αυτό είναι αβέβαιο, καθώς το κόστος είναι εξαιρετικά ασταθές)
- Πρώτο ενοίκιο στη χώρα υποδοχής: 200 δολάρια
- Τρόφιμα για ένα μήνα στη χώρα υποδοχής: 300 δολάρια
- Δαπάνες (διαμονή, διατροφή, Διαδίκτυο) για το χρόνο αναμονής στο Σουδάν: 1000 δολάρια
- Ελάχιστο: 2700 δολάρια

Αυτός ο προσωρινός προϋπολογισμός παραμένει ασταθής σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο οικονομικό πλαίσιο και πλαίσιο ασφαλείας. Καλύπτει μόνο τα έξοδα για τουλάχιστον ένα μήνα. Αλλά η κατάσταση είναι τέτοια που οι σύντροφοί μας δεν θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ένα μόνο μήνα. Είναι πιθανό να χρειαστούμε πολύ περισσότερα χρήματα στο τέλος. Οποιοδήποτε ποσό δωρίζεται, ακόμη και πέραν αυτού του ελάχιστου ποσού, θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών των συντρόφων μέχρι να μπορέσουν να εξασφαλίσουν τον εαυτό τους.

Οι δωρεές συγκεντρώνονται από τους συντρόφους μας στην Ελβετία, οι οποίοι έχουν ήδη μια διεθνή δομή αλληλεγγύης.

Μην ξεχάσετε να αναφέρετε "Solidarity Sudan" όταν κάνετε τη δωρεά σας.
Στείλτε τις δωρεές σας στην ακόλουθη διεύθυνση:

Association pour la Promotion de la Solidarité Internationale (APSI)
Place Chauderon 5
1003 Lausanne
Suisse - Ελβετία

IBAN: CH84 0900 0000 1469 7613 8
SWIFT/BIC: POFICHBEXXX
Όνομα της τράπεζας: PostFinance SA- Mingerstrasse 20- 3030 Bern - Switzerland

Επίσης με Paypal

Υπογράφεται από:
☆Coordenação Anarquista Brasileira (CAB) - Βραζιλία
☆Organisation Socialiste Libertaire (OSL) - Ελβετία
☆Federación Anarquista Uruguaya (FAU) - Ουρουγουάη
☆Embat, Organització Llibertària de Catalunya - Καταλονία, ισπανικό κράτος
☆Federación Anarquista Santiago (FAS) - Χιλή
☆ Karala - Τουρκία
☆Black Rose Anarchist Federation / Federación Anarquista Rosa Negra (BRRN) - ΗΠA
☆Libertäre Aktion (LA) - Ελβετία
☆Union Communiste Libertaire (UCL) - Γαλλία
☆Grupo Libertario Vía Libre - Κολομβία
☆Die Plattform - Γερμανία
☆Roja y Negra Organización Politíca Anarquista - Αργεντινή
☆ Anarchist Communist Group (ACG) - Μεγάλη Βρετανία
☆Tekoşîna Anarşîst (TA) - Ροζάβα
☆Anarchist Yondae - Νότια Κορέα
☆Alternativa Libertaria/FdCA (AL/FdCA) - Ιταλία
☆Aotearoa Workers Solidarity Movement (AWSM) - Αωτερώα/Νέα Ζηλανδία

Eξ-ερευνώντας τον Ισπανικό Εμφύλιο - «Ο Ντουρούτι στο λαβύρινθο»

Βιβλιοπαρουσίαση: Αργύρης Αργυριάδης

Όπως έχω επισημάνει και σε άλλα κείμενα για τον Ισπανικό εμφύλιο, ως συμβάν θα συνεχίζει να μας απασχολεί για δεκαετίες ακόμα. Οι λόγοι είναι πολλοί και διάφοροι που αυτό το σύντομο καλοκαίρι της Αναρχίας παραμένει διαχρονικό έως τις μέρες μας.
Η αφορμή γι’ αυτή την παρουσίαση στάθηκε το αίτημα από ένα σύντροφο για ένα ιστορικό κείμενο που θα έγραφε, να του βρω ένα απόσπασμα για το ξημέρωμα της 19 Ιουλίου στην Βαρκελώνη. Την στιγμή εκείνη που χτυπούν απελευθερωτικά για μια και μόνο στιγμή, οι σειρήνες των εργοστασίων και οι Ισπανοί προλετάριοι ξεκινούν την δική τους έφοδο στον ουρανό. Φυσικά ο νους μου έτρεξε στο κλασσικό έργο του Χ.Μ. Εντσεσμπέργκερ με τον αντίστοιχο τίτλο, το οποίο θεωρώ απαραίτητο να έχει διαβάσει κάποιος πριν αρχίσει την παρούσα εργασία του Μιγκέλ Αμορός σχετικά με τον αναρχικό επαναστάτη Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, γιατί είναι γενικότερο και αναφέρει αρκετά στοιχεία για το Ισπανικό αναρχικό κίνημα και θα βοηθήσει περισσότερο στην κατανόηση του «Λαβύρινθου».

Σύμφωνα με τον Ερίκο Μαλατέστα, «επανάσταση σημαίνει, με την ιστορική έννοια της λέξης, η ριζική αναμόρφωση των θεσμών που πετυχαίνεται γρήγορα με τη βίαιη εξέγερση του λαού ενάντια στην υφιστάμενη εξουσία και στα προνόμια. Κι είμαστε επαναστάτες κι εξεγερμένοι, γιατί δεν θέλουμε απλώς να βελτιώσουμε τους τωρινούς θεσμούς, αλλά να τους καταστρέψουμε εντελώς, καταργώντας κάθε μορφή, κυριαρχίας ανθρώπου από άνθρωπο και κάθε είδος παρασιτισμού πάνω στην ανθρώπινη εργασία, κι επειδή θέλουμε να το πετύχουμε αυτό όσο το δυνατό πιο γρήγορα και επειδή πιστεύουμε ότι οι θεσμοί που γεννήθηκαν απ’ τη βία διατηρούνται με βία και δεν θα υποκύψουν παρά μόνο μπροστά σε μια ισοδύναμη βία».

Η Ισπανική επανάσταση αφορά αυτό ακριβώς και η μελέτη του συγγραφέα ακολουθώντας τον Ντουρούτι βάζει ξεκάθαρα αυτά τα ζητήματα. Πώς δηλαδή συμπεριφέρθηκε το συνδικάτο της CNΤ αλλά και η φυσική ηγεσία της FAI κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Με βάση την αντεπίθεση στην Σαραγόσα αρχικά αλλά και την μάχη της Μαδρίτης, ο συγγραφέας δείχνει ξεκάθαρα το χάσμα που υπήρχε ανάμεσα στους μαχητές όπως ο Ντουρούτι που επεδίωκαν τόσο την νίκη επί του φασισμού αλλά και την ταυτόχρονη δημιουργία του κοινωνικού μετασχηματισμού εγκαθιστώντας διαμέσου του κολεκτιβισμού τον Ελευθεριακό Κομμουνισμό. Σε αντίθεση με τα τεκταινόμενα των στελεχών και των παρατρεχάμενων τους στα μετόπισθεν.

Έτσι έρχονται στην επιφάνεια σημαντικές αντιφάσεις και εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για ζητήματα τα οποία πέρα από την ιστορική τους καταγωγή διεκδικούν ολοφάνερα απαντήσεις και επεξεργασίες. Ένα από αυτά, κατά την γνώμη μου, είναι η αδυναμία της CNT να προχωρήσει στο καθοριστικό βήμα την στιγμή που είχε την απαραίτητη δύναμη τουλάχιστον στην Βαρκελώνη. Η παρουσία του Γκαρσία Ολιβέρ παραμένει αμφιλεγόμενη κατά την άποψή μου διότι αν και αρχικά βρισκόταν πολύ κοντά σε αυτή του Ντουρούτι, δηλαδή στην εγκαθίδρυση του ελευθεριακού κομμουνισμού, οι προσωπικές του επιδιώξεις τον οδήγησαν στην συνέχεια να εκπέσει και να γίνει σκιά του συνδικαλιστικού εαυτού του, αποδεχόμενος ασήμαντες θέσεις και να προβεί την διαιώνιση μιας συμμαχίας που μόνο προς όφελος της χειραφέτησης των Ισπανών εργατών και εργατριών δεν ήταν.

Σε λυκοσυμμαχία με την αριστερά και τις λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις, η FAΙ και τα στελέχη της, αντί να καταργήσουν και να καταστρέψουν την εξουσία που ως Αναρχικοί όφειλαν να πράξουν στάση εκπίπτοντες, αντίθετα επέλεξαν κάτι το «διαλλακτικότερο» και προσηματικά αντιεξουσιαστικότερο, να προβούν στην μη κατάληψή της, αφήνοντάς την να υπάρχει και αναπόφευκτα να συνδιαλαγούν μαζί της, με ολέθρια αποτελέσματα. Φυσικά, αυτός ο αντιεξουσιασμός δεν τους εμπόδισε να πάρουν ασήμαντες και συχνά ανύπαρκτες - άνευ ουσίας και περιεχομένου θέσεις στις κυβερνήσεις του λαικού μετώπου. Με τον τρόπο αυτό έδωσαν την δυνατότητα να συγκροτηθούν εντός του αντιστεκόμενου στους φασίστες του Φράνκο δημοκρατικού στρατοπέδου όλες εκείνες οι δυνάμεις που προτιμούσαν να ηττηθεί η κοινωνική επανάσταση. Ενδεικτικά η στρατιωτικοποίηση και η Μπολσεβικοποίηση.

Τα στελέχη της CNT FAI με την πάροδο του χρόνου και την συνεχή έκβαση της ήττας ειδικά μετά τον θάνατο του Ντουρούτι να βάλουν πολύ νερό στο Καταλανικό κρασί τους και να εκπέσουν αρχικά με πρόσχημα τον αντιφασισμό πρώτα στην νίκη επί του πολέμου, φτάνοντας έτσι στο τέλος του εμφυλίου λίγο πριν την ήττα να υπερασπίζονται πατριωτικές θέσεις ή εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του Ισπανικού λαού με βερμπαλισμούς που δεν αρμόζουν σε Αναρχικούς.
Γι’ αυτό και το βιβλίο αυτό αξίζει να διαβαστεί, όχι για να χαϊδέψει τα αυτιά, αλλά επειδή είναι ένα τραχύ μα εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα που αναγκάζει τον αναγνώστη να αναθεωρήσει τις βεβαιότητές του, όχι όμως για να απογοητεύσει και να αποστρατεύσει τους κοινωνικούς δράστες ή να υπονομεύσει την ανάγκη επαναστατικής οργάνωσης.

Θα διαφωνήσω κάθετα με τον απαράδεκτο Ισχυρισμό του Γκαρθία Ολιβέρ ότι ο Αναρχισμός είναι ο αναποτελεσματικότερος για την χειραφέτηση των ανθρώπων. Διότι η ζωή και η πράξη του Ντουρούτι τον διαψεύδει. Αντίθετα, οι αναρχικοί που συνδιαλέγονται με την εξουσία και αστικοποιούνται, όπως έγινε στην Βαρκελώνη, παίρνοντας θέσεις και ζώντας μια κατά τα άλλα εύκολη ζωή στα μετόπισθεν σε σχέση με αυτούς που πολεμήσαν στην πρώτη γραμμή είναι οι αναποτελεσματικότεροι να δράσουν προς την πραγματική χειραφέτηση και απελευθέρωση του ανθρώπου μιας και υποκύπτουν στην χειρότερη για τους Αναρχικούς αμαρτία: την Εξουσία.

Κατά την άποψή μου, η όλη έρευνα του Αμορός δείχνει ότι στο Αναρχικό κίνημα της εποχής του Ισπανικού εμφυλίου υπήρξαν δυο χαρακτηριστικές τάσεις: Αυτή που ήθελε να πεθάνει αγωνιζόμενη για τις ιδέες και τα ιδανικά της όπως ο Ντουρούτι και οι μαχητές του. Και στον αντίποδα αυτή που δεν ήθελε ούτε καν έστω να ζήσει με αυτές συνδιαλεγόμενοι και κάνοντας τον έναν πίσω από τον άλλο συμβιβασμούς που την απομάκρυναν από την ΙΔΕΑ της Αναρχίας.

Κλείνοντας αυτή την σύντομη παρουσίαση, θα ήθελα να επισημάνω ότι η είσοδος σε κάθε περιβάλλον λαβυρίνθου προϋποθέτει ως βασικό κανόνα ασφαλείας την χρήση του ανάλογου μίτου της Αριάδνης ώστε να μην χαθεί κανείς στις εξουσιαστικές, αριστερές, δημοκρατικές και πατριωτικές παρακάμψεις που οδηγούν στην αναπόφευκτη ήττα και το πολιτικό αδιέξοδο.

Ξετυλίγοντας την ζωή, το έργο και την καθαρότητα του αγώνα του Ντουρούτι ο οποίος μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμεινε σταθερός στην Ιδέα για την Αναρχία και τον Ελευθεριακό Κομμουνισμό. Αν και δεν μαθαίνουμε από ποιον προήλθε η σφαίρα που σταμάτησε την ζωή του Ντουρούτι και συνάμα το μεγαλύτερο Ελευθεριακό πείραμα, αλλά μπορούμε να συνάγουμε ότι όλα τα παραπάνω συνέβαλαν προς αυτό.

Είναι σημαντικό δε σε μια εποχή, αναθεωρητισμού των γεγονότων το βιβλίο αυτό μας δείχνει πώς επιχειρήθηκε και ακόμα επιχειρείται η διαστρέβλωση του λόγου και του αγώνα όχι μόνο του Ντουρούτι αλλά και των υπόλοιπων αγωνιστών προς όφελος μια υποτιθέμενης ταξικής συμφιλίωσης που τους συμπεριλαμβάνει όλους. Απέλπιδα προσπάθεια που δεν θα περάσει.

Η υγειονομική φροντίδα στον Ισπανικό εμφύλιο - Μια σύντομη αναφορά

Πολλά έχουν γραφτεί για τον Ισπανικό εμφύλιο και θα συνεχίζονται να λέγονται διότι υπάρχουν ακόμα πολλές ιστορίες να ειπωθούν, αλλά και γιατί δεν έχουν εξεταστεί επαρκώς. Πολλές φορές άγνωστες πτυχές, όχι τόσο προσιτές στο ευρύ κοινό δεν αναδεικνύονται ή παραλείπονται λόγω της ιδιαιτερότητας και της εξειδίκευσής τους. Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η υγειονομική περίθαλψη κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Σε αυτό το κείμενο θα προσπαθήσω να κάνω μια σύντομη αναφορά.

Αν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ο πρώτος μεγάλος πόλεμος στον οποίο οι απώλειες που προκλήθηκαν από άμεση στρατιωτική δράση ήταν περισσότερες από αυτές που προκλήθηκαν από ασθένεια, ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ότι ήταν ο πρώτος στον οποίο οι απώλειες αμάχων ξεπέρασαν αυτές των μαχητών.

Οι συμπάθειες της εργατικής τάξης ήταν συντριπτικά προς τις διάφορες αριστερές ομάδες αλλά και τους αναρχικούς που αποτελούσαν την δημοκρατική πλευρά. Αυτό ίσχυε γενικά για τα αγγλόφωνα έθνη. Πολλοί συγγραφείς και διανοούμενοι ήταν μεταξύ εκείνων από όλα τα κοινωνικά στρώματα και από πολλές χώρες που πήγαν στην Ισπανία για να ενταχθούν στον Ρεπουμπλικανικό στρατό, σε αντίθεση με έναν μικρό αριθμό που, μερικές φορές υποκινούμενος από θρησκευτικό ζήλο, προσφέρθηκε εθελοντικά στους Εθνικιστές. Μεταξύ των πρώτων ήταν πολλοί γιατροί και νοσοκόμες, οι οποίοι συχνά υπηρέτησαν με τις Διεθνείς Ταξιαρχίες ή με τις μονάδες ασθενοφόρων που είχαν δημιουργηθεί από την Ισπανική Επιτροπή Ιατρικής Βοήθειας ή με τον Ρεπουμπλικανικό στρατό.

Η εξέγερση που ξεκίνησε με το στρατιωτικό πραξικόπημα στο οποίο οι εθνικιστικές δυνάμεις υπό τον στρατηγό Φραντσίσκο Φράνκο, απέκτησαν σύντομα τον έλεγχο σημαντικών περιοχών της χώρας. Στον αντίποδα η δημοκρατική κυβέρνηση (Ρεπουμπλικάνοι) απάντησε συγχωνεύοντας την πολιτοφυλακή και τους ξένους εθελοντές σε έναν λαϊκό στρατό. Τι συνέβη όμως στον ιατρικό κλάδο;

Εκτός από την οργανωμένη στρατιωτική ιατρική, η οποία υποστήριξε σχεδόν εξ ολοκλήρου τους εθνικιστές από την αρχή, οι πολίτες γιατροί στην πλειονότητά τους συνέχισαν να ασκούν το επάγγελμά τους όπου κι αν βρίσκονταν κατά το ξέσπασμα των εχθροπραξιών, αδιαφορώντας για τις πολιτικές πεποιθήσεις των ασθενών τους. Αρκετοί δε εκτελέσθηκαν ως «ύποπτοι» από τους εθνικιστές επειδή θεωρείτο ότι ήταν Ελευθεροτέκτονες, αλλά και από το δημοκρατικό στρατόπεδο επειδή θεωρούνταν Καθολικοί. Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω ότι η διάκριση μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής ιατρικής είναι θολή και μπερδεμένη ειδικά στην δημοκρατική πλευρά γιατί τα κινητά νοσοκομεία του στρατού στην πρώτη γραμμή δέχονταν άρρωστους και τραυματισμένους πολίτες και οι τραυματίες στρατιώτες συχνά αναπτύσσονταν για να φυλάξουν πολιτικά νοσοκομεία.

Δεν χωράει αμφιβολία, όμως, ότι οι μεγαλύτερες πρόοδοι στην ιατρική πρακτική που προέκυψαν στον πόλεμο σχετίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου με τη ρεπουμπλικανική πλευρά. Οι Ρεπουμπλικάνοι γνώρισαν τον πρώτο μαζικό αεροπορικό βομβαρδισμό αμάχων πληθυσμών. Επιπλέον, η Βαρκελώνη και η Μαδρίτη, τα δύο κέντρα με τις ισχυρότερες παραδόσεις επιστημονικών επιτευγμάτων στη χώρα, παρέμειναν στα χέρια της κυβέρνησης μέχρι τα τελευταία στάδια του πολέμου.

Οι τέσσερις κύριοι τομείς στους οποίους προχώρησε η ιατρική επιστήμη κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου είναι η θεραπεία τραυμάτων, η ανάπτυξη τραπεζών αίματος, η αντιμετώπιση ιατρικών ασθενειών (ειδικά σε σχέση με τον υποσιτισμό) και η οργάνωση ιατρικής υποστήριξης στις ένοπλες δυνάμεις.

Η διαχείριση των σοβαρών τραυματισμών συνδέεται άμεσα με το όνομα του Josep Trueta Raspall, ο οποίος στο ξέσπασμα του πολέμου είχε μόλις διοριστεί καθηγητής και επικεφαλής τμήματος χειρουργικής στο Hospital de la Santa Creu i Sant Pau στη Βαρκελώνη. Τον Μάρτιο του 1938, ιταλικά αεροσκάφη με βάση τη Μαγιόρκα βομβάρδιζαν τη Βαρκελώνη κάθε δύο ώρες για τρεις ημέρες, και το νοσοκομείο της Trueta φρόντισε 2200 θύματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Κατάγματα των μακριών οστών είχαν τρομακτικά ποσοστά γάγγραινας, ακρωτηριασμού και θανάτου.
Υπήρχαν τέσσερις βασικές αρχές της μεθόδου που επινόησε ο Trueta για τη διαχείρισή τους.
1.Άμεση χειρουργική επέμβαση: εφόσον ήταν δυνατόν, η χειρουργική επέμβαση λάμβανε χώρα εντός οκτώ ωρών, επομένως η οργάνωση της μεταφοράς στα χειρουργικά κέντρα ήταν ζωτικής σημασίας. Η χειρουργική επέμβαση συνίστατο σε καθαρισμό, με εκτομή όλων των νεκρών, μολυσμένων ή κατεστραμμένων ιστών και μυών, αλλά συνάμα και τη διατήρηση του δέρματος και των οστών όπου ήταν δυνατόν.
2.Καθαρισμός της πληγής: αυτό γινόταν με σαπούνι και νερό και μια βούρτσα νυχιών, με λίγο βάμμα ιωδίου. Αν και ο πόλεμος συνέπεσε με την εισαγωγή σουλφοναμιδίων, ο Trueta φαίνεται να χρησιμοποίησε σουλφανιλαμίδη μόνο στην μειοψηφία περιπτώσεων.
3.Επίδεση τραυμάτων: με στεγνή, αποστειρωμένη γάζα.
4. Αντιμετώπιση καταγμάτων: Ακινητοποίηση σε γύψο μέχρι να γίνει ένωση. Ο γύψος άλλαζε μόνο εάν γινόταν υγρός και μαλακός ή δύσοσμος.
Ως αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής ήταν ότι σε σύνολο 1073 τραυματιών υπήρχαν μόνο έξι θάνατοι και 976 «καλά αποτελέσματα» όσον αφορά τη διατήρηση και τη λειτουργία των άκρων, μια δραματική βελτίωση σε σχέση με το παρελθόν. Το έργο του έφερε επανάσταση στην ορθοπεδική πρακτική και έσωσε αμέτρητεςα ζωές στις πολεμικές συγκρούσεις που ακολούθησαν διεθνώς.
Εκτός από την τραυματολογία υπήρξε αναμφισβήτητη πρόοδος στη τεχνική της μετάγγιση αίματος. Και εδώ οι μέθοδοι έκυψαν από τους βομβαρδισμούς της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και τις μάχες γύρω από τη Μαδρίτη. Ο Καναδός κομμουνιστής χειρουργός Norman Bethune και ο γενικός ιατρός Reginald Saxton, έκαναν ηρωικές προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι αίμα ήταν διαθέσιμο για επείγουσα χρήση στα νοσοκομεία της πρώτης γραμμής των Ρεπουμπλικανών αλλά και για την ασφαλή χορήγησή του. Όμως, ήταν ο Καταλανός Frederico Durán Jordá, ο οποίος αντιλήφθηκε πρώτος την κρίσιμη σημασία της ύπαρξης μεγάλων αποθεμάτων αίματος από την αρχή των εχθροπραξιών και μέχρι το καλοκαίρι του 1938 ήταν υπεύθυνος μιας ιδιαίτερα αποτελεσματικής υπηρεσίας αιμοδοσίας στη Βαρκελώνη με κατάλογο περίπου 14.000 δωρητών, αριθμός που υπερδιπλασιάστηκε μέχρι το τέλος του πολέμου. Συνολικά συγκεντρώθηκαν περίπου 9000 λίτρα κατά τη διάρκεια του πολέμου και οι δωρητές έλαβαν πιστοποιητικά που τους επέτρεπαν σε επιπλέον τροφή. Επιπλέον, ο Durán μπόρεσε να κάνει εξετάσεις για σύφιλη και ελονοσία, και μάλιστα απέκτησε μια συσκευή ακτίνων Χ για να αποφύγει τη χρήση ατόμων με φυματίωση ως δότες. Με την τεχνική που ανέπτυξε ο Durán δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση σε μια αμπούλα που είχε σχεδιάσει για να αποφεύγει τη διεπαφή αίματος-αέρα και έτσι να ελαχιστοποιεί την αιμόλυση λόγω της ανακίνησης που ήταν αναπόφευκτη κατά τη μεταφορά.
Η Ισπανία την εποχή εκείνη δεν θεωρείται αναπτυγμένη χώρα και η ελονοσία φαίνεται να ήταν η κύρια ιατρική κατάσταση που οδήγησε στην εισαγωγή ασθενών στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, φαίνεται ότι υπήρξαν εκπληκτικά λίγες μεγάλες επιδημίες ασθενειών μέχρι τα τέλη του πολέμου. Αλλά μετά την πτώση της Βαρκελώνης, η υγεία του πληθυσμού της Καταλονίας ήταν δεινή, με εκτεταμένες διατροφικές ελλείψεις. Αλλά και στην Μαδρίτη τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα με 300-400 θανάτους από την πείνα καθημερινά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νικοτινικό οξύ ήταν πολύ αποτελεσματικό για τις εγκεφαλικές εκδηλώσεις της πελλάγρας και ότι η παραισθησία-σύνδρομο αιτιοκρατίας που προκαλείται από ανεπάρκεια θειαμίνης (αργότερα ονομάστηκε «κάψιμο ποδιών» από τους Ευρωπαίους αιχμαλώτους των Ιαπώνων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) ήταν πολύ συχνή.

Γίνεται πλέον εμφανές ότι η ιατρική δραστηριότητα άνθισε στη συγκριτικά φιλελεύθερη ατμόσφαιρα των μεγάλων Ρεπουμπλικανικών πόλεων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Η εθνικιστική πλευρά δεν έχει να υποδείξει αντίστοιχα επιτεύγματα αν και στο τέλος ήταν αυτή που επικράτησε. Αν και νικήσανε με την στρατιωτική τους δύναμη, η παρακαταθήκη που έμεινε είναι αυτή των «ηττημένων». Ο ισπανικός εμφύλιος αποτέλεσε την σύγκρουση δυο τελείως αντίθετων κόσμων και η υγειονομική περίθαλψη δεν θα μπορούσε ως πρακτική να μην ακολουθήσει αντίθετο δρόμο.

Χρέος όλων μας είναι να φροντίσουμε η παρακαταθήκη όχι μόνο να παραμείνει ζωντανή, αλλά να υπερασπισθεί τα επιτεύγματά της από την παραπληροφόρηση και των αναθεωρητισμό που επικρατεί στη σημερινή εποχή.